Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Τα προικιά

Άνοιξη και καλοκαίρι είναι εποχές τέλεσης γάμων.Ένα έθιμο,που έρχεται από πολύ παλιά,είναι τα προικιά και η έκθεσή τους πριν το γάμο.Σε πολλά μέρη ,όπως και στην Αγία Άννα,τηρείται μέχρι σήμερα.



Προικιά  είναι (ήταν αν προτιμάτε) το σύνολο των εσωρούχων, ρούχων, σεντονιών, υφασμάτων, πλεκτών, πετσετών, τραπεζομάντηλων,και λοιπών αντικειμένων,που η νύφη έπαιρνε και αποτελούσαν έναν από τους βασικούς παράγοντες σ΄ένα γάμο.
Η συγκέντρωσή τους ήταν δύσκολη και δαπανηρή. Κάποια δε από αυτά  απαιτούσαν πέρα από τα χρήματα για την αγορά τους και πολλή προσωπική εργασία π.χ. το κέντημα με ¨ψιλοβελονιά¨, ή ύφανση στον αργαλειό.

Όταν πλησίαζε η ημερομηνία του γάμου,όλα έπρεπε να είναι έτοιμα.

Αντίθετα με την προίκα,που αποτελούσε μέριμνα όλης της οικογένειας, τα προικιά ήταν καθήκον της μάνας. Η προίκα υπό μορφή περιουσίας, χωράφια, αμπέλια, δεν ήταν υποχρεωτική προς την κόρη τους, ενώ τα προικιά έστω και λίγα δεν έλειπαν από καμιά κοπέλα τη στιγμή του γάμου της. 




  Τα χοντρά,υφαντά (σκουτιά) ρούχα, κουβέρτες, αντρομίδες, παντανιές, σαϊσματα και άλλα τα έβαζαν πάνω σε ένα μπαούλο διπλωμένα ωραία,μέσα στις δίπλες τοποθετούσαν δαφνόφυλλα (βάγια) και τα έστηναν γιούκο.  
                            

Τα άλλα ασπρόρουχα και κεντήματα τα έβγαζαν από τα μπαούλα, τα φρεσκοσιδέρωναν, τα δίπλωναν και τα άπλωναν σε σχοινιά με τη σειρά, από εσώρουχα μέχρι σεντόνια και άλλα καλύμματα.





Στα προικιά υποχρεωτικά συμπεριλαμβάνονταν δύο μπαούλα, τα οποία γέμιζαν με τα ψιλά ρούχα. Επίσης υποχρεωτικά ήταν τα χαλκώματα, καζάνι ,ταψιά, τηγάνια, τσουκάλι, σίδερο και σιδεροστιά (πυροστιά)

Οι δυο πρώτες φωτογραφίες είναι από το λαογραφικό μουσείο Αγίας Άννας Δ.Χ. Σέττας.
Οι υπόλοιπες από σύγχρονο γάμο,στον οποίο ήμουν καλεσμένη

57 σχόλια:

Ξανθή είπε...

Ελένη σε μας οι ελεύθερες κοπέλες έστηναν το γιούκο και κάποια πονηρά αγόρια ή κορίτσια πήγαιναν κρυφά και τον έριχναν κι άντε από την αρχή το στήσιμο, τι μου θύμησες τώρα μπορεί και 50 χρόνια πριν!!!!

eleni είπε...

Δεν το θυμάμαι,μπορεί να το έκαναν,αλλά στο χωριό μου έχουν εγκαταλείψει το έθιμο,από τότε,που ήμουν μικρή.Αντίθετα εδώ το κρατούν ακόμη.
Καλή εβδομάδα,Ξανθή!Φιλιά!

ΕΥΓΕΝΙΑ είπε...

Στη Λευκάδα, τη βδομάδα πριν το γάμο, νομίζω Πέμπτη στο σπίτι της νύφης κάνουν τα καρφώματα. Μαζεύεται το σόι κυρίως της νύφης και η μάνα δείχνει ένα ένα τα προικιά και τα "καρφώνει" με μια κόκκινη κλωστή. Περνάει δηλ. μια μικρή βελονιά σε κάθε κέντημα, μαντανία, κ.α. για να φανούν και τα προικιά αλλά και για να ξέρει το σόι του γαμπρού τί παίρνει η νύφη. Το κάνουν ακόμα και σήμερα.

eleni είπε...

Ευγενία,κάθε τόπος με τα έθιμά του,μόνο που σιγά σιγά εκλείπουν.Εδώ το κρατούν ακόμη,κάνουν την "έκθεση" προικιών μια Κυριακή πρίν την τελετή.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

wild rose είπε...

Έκθεση προικιών έχω να δω χρόνια!Το θυμάμαι όμως αυτό το έθιμο..Είναι ωραίο που το κρατούν ακόμα.
Φιλάκια!

Ο κόσμος της Ράνιας είπε...

Αυτό το έθιμο υπάρχει και εδώ στην
Αττική ακόμη σε χωριά της Πάρνηθας.
Έχω παρευρεθεί και ήταν ωραίο.
Καλό είναι να κρατιούνται τα έθιμα
Ευχαριστούμε για την όμορφη ανάρτηση
και καλό βράδυ ..

Μαριάνθη είπε...

Λίγο πολύ σε όλα τα μέρη ομοιάζει το έθιμο με τα προικιά. Πάντως Ελένη μου εμένα με ανατριχιάζει αυτή η έκθεση. Όσο παραδοσιακή κι αν μπορεί να φαίνεται, τη θεωρώ απαράδεκτη και βέβαια δεν μπήκα σε τέτοια διαδικασία. Τα προικιά προτίμησα να παραμείνουν εντός της ντουλάπας παρά σε κοινή θέα και δεν σηκώνω τα μάτια μου αν βρεθώ σε νυφικό σπίτι να παρατηρώ...
Φιλάκια!!!
(οι φωτογραφίες με τα προικιά βέβαια καταπληκτικές και φαίνονται όλα καλοκαμωμένα) :))

eleni είπε...

Κι εγώ εδώ το ξαναθυμήθηκα,γιατί από πολύ μικρή το είχαν σταματήσει στο χωριό μου.Εδώ,κάθε κοπέλα οφείλει να κάνει αυτή την έκθεση.Το θέλουν,δεν είναι πως τους υποχρεώνουν οι μεγαλύτεροι.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

κυκλάμινο είπε...

έχω πάει παλιά σε έκθεση προικιών στη Φθιώτιδα. Τα χονδρά ρούχα κουβέρτες κλπ τα κρεμάγαν στον τοίχο και πανω σε αυτά κατφιτσώναν τα κεντήματα και τα πλεχτά με πολλή τέχνη.Με τα υπόλοιπα ρούχα έκαναν τον γιούκο. Οι καλεσμένοι κέρναγαν τα προικιά καρφώνοντας τα χρήματα πάνω στα εργόχειρα.

eleni είπε...

Καλώς τη Ράνια!
Δε γνωρίζω πολλά μέρη,που ακόμη κρατεί και δε φανταζόμουν,ότι και στην Αττική γίνεται ακόμη.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

eleni είπε...

Μαριάνθη,ψάχνοντας είδα ότι,όπως το λες,παρόμοια είναι τα έθιμα.
Ούτε έκανα,στο γάμο μου,ούτε στην κόρη μου και βέβαια ισχύει το ίδιο και με την άλλη.Τι να εκθέσω;Δεν έχω κεντήματα κλπ,αλλά δε θέλω.Εδώ περνούν από κριτική....αυτό δε μου αρέσει,το ίδιο στα γρήγορα παρευρίσκομαι και φεύγω.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

eleni είπε...

Τ ο ίδιο κι εκεί,ναι κι εδώ τα χρήματα τα καρφιτσώνουν στο γιούκο.Οι νεόνυμφοι συγκεντρώνουν σεβαστό ποσό και-θα το πω-νομίζω πως είναι ο λόγος,που κρατεί το έθιμο.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

ΕΛΕΝΑ είπε...

Μου κάνει εντύπωση ότι και σήμερα ακόμη διατηρείται το έθιμο σε καποιες περιοχές.
Να πω την αμαρτία μου δεν μου αρέσει Ελενάκι μου, θεωρώ λίγο ότι υποβαθμίζει την γυναίκα.
Αλλά φυσικά κάθε τόπος έχει τα έθιμά του.
Φιλάκια, καλή βδομάδα!!

eleni είπε...

Έλενα,το ίδιο πιστεύω,γι΄αυτό ούτε που το σκέφτηκα,άσε που καταργήθηκε στο χωριό μου πολύ νωρίς-τέλη δεκαετίας ΄60.
Είναι όμως ένα έθιμο από παλιά και επειδή εδώ καλά κρατεί,είπα να το θυμηθούμε.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

Effie's Sweet Home Designs είπε...

Δεν έχω πάει ποτέ σε έκθεση προικιών, μάλλον ίσως έτυχε όταν ήμουν μικρή και δεν το θυμάμαι, στον Βόλο, τα χρήματα δε, τα καρφιτσώνουν στο νυφικό.
Εδώ στην Αθήνα στρώνουν το κρεββάτι την Πέμπτη πριν τον γάμο. Τότε έχουν καλεσμένους αλλά δεν υπάρχει έκθεση προικιών. Πολύ θα ήθελα να ζήσω αυτήν την εμπειρία , σε κάποιο χωριό τα παλιά χρόνια.
Είναι έθιμο πως να το κάνουμε!!!!!!
Ελένη μου φιλάκια!!!!!

eleni είπε...

Έφη μου,από μικρή το θυμόμουν κι εγώ,εδώ όμως ζούμε την εμπειρία σε κάθε γάμο.Ναι,τώρα έχει αντικατασταθεί από το στρώσιμο του κρεβατιού και μόνο.
Παλιά μετέφεραν τα προικιά στο σπίτι του γαμπρού με ζώα.
Να έρθεις,να πάμε,όταν θα με καλέσουν,γιατί στην κόρη δεν πρόκειται ν΄ακολουθήσω χιχι...
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

Katrina είπε...

Το εχουμε και εδω στην Αθηνα το εθιμο αυτο!!!!!!!!!Αν και εγω δεν εχω παει σε εκθεση προικιων!!!!!Καλη εβδομαδα Ελενη μου!!!!

eleni είπε...

Κατερίνα,αυτό δεν το ήξερα,νόμιζα ότι μόνο σε μικρά χωριά κρατεί ακόμη.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

Marina είπε...

Το έθιμο με τη στοίβα της προίκας γινόταν ακόμα όταν παντρεύτηκα το 1993! Μετά σιγά σιγά ξεθώριασε... Πάντως σκοινάκι δεν άπλωσα, μόνο τη στοίβα μέσα στην ντουλάπα μου! Ωραία έθιμα, μερικές φορές βέβαια καταπιεστικά για τους φτωχότερους...

eleni είπε...

Πού παντρεύτηκες,Μαρίνα;
Είναι,γιατί θέλει πολύ χρήμα,για να φτιάξεις τα προικιά-βλέπεις τις ταξικές διαφορές σ΄αυτό το έθιμο.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

Μινωΐτισσα είπε...

μπήκα τυχαία στο μπλόγκ και ξαφνιάστηκα με το έθιμο που καλά κρατεί ακόμη....παντρεύτηκα στην Κρήτη στην πόλη που μεγάλωσα πριν 35 χρόνια....η μητέρα μου επέμενε να κάνει επίδειξη προικιών...δυστυχώς δεν έβγαλα φωτογραφίες και το μετανιώνω..εγώ σα νύφη τότε ντρεπόμουνα....η μητέρα μου είχε ένα δωμάτιο γεμάτο προίκα...άλλα σε σκοινάκια σαν απλώστρες,άλλα πάνω σε τραπέζια,στο μπουφέ κλπ....οι καλεσμένοι,ιδίως οι συγγενείς του γαμπρού έμειναν ικανοποιημένοι...όλο σχέδια ζητούσαν μετά από τη μάννα μου...η μάννα μου ήταν πολύ περήφανη...αλλά το πρόβλημα μου το κληρονόμησε...δε λέω, είναι ωραία όλα αυτά,αλλά τώρα και 35 χρόνια εχω χρησιμοποιήσει ελάχιστα...και έχω συρτάρια στις ντουλάπες μου που είναι κλεισμένα και δεν μπορώ να τακτοποιήσω τα ρούχα που χρησιμοποιώ στην καθημερινότητά μου...

DIMI είπε...

Καλημέρα Ελένη μου!Καλή εβδομάδα!!Τό έθιμο αυτό,τό έχουν στά Μεσόγεια!!Τό είχα δεί σέ γάμο στά Καλύβια Αττικής!!Καί σάν έθιμο αλλά καί σάν παράδοση μού αρέση πολύ!!Καλό μεσημέρι!!Φιλάκια!!!

Gina-Teta είπε...

Καλησπέρα, σε βρήκα τυχαία και με τράβηξε όχι το έθιμο γιατί το γνωρίζω αλλά το όνομα του χωριού Αγ. Άννα. Μμμμμ.. σκέφτηκα Εύβοια μου μυρίζει! Και έμεινα! Έχω περάσει απίθανες στιγμές στην παραλία σας (ο άντρας μου από γειτονικό χωριό!) Πολύ όμορφες φωτογραφίες! Πιστεύω ότι είναι άλλο ένα στοιχείο που ομορφαίνει τις αναμνήσεις του ζευγαριού! Χάρηκα που σε γνώρισα!

magda είπε...

Έχω δει αυτό το έθιμο και σε χωριά, πλησίον της θεσσαλονίκης!
Εμένα μου αρέσει πολύ, λατρεύω κάθε τι κεντημένο, παραδοσιακό !!!
Άλλωστε από μικρή κεντάω, πλέκω και συνεχίζω...
Η σημερινή σου ανάρτηση Ελένη μου, με συγκινεί!
Μέσα από τις υπέροχες φωτογραφίες σου, ζει η παράδοση μας!
Φιλιά

eleni είπε...

Μινωίτισσα,λίγο πολύ με παρόμοιο τρόπο τελείται το έθιμο ανά την Ελλάδα.
Έκθεση δεν έκανα,αλλά κι εγώ στα συρτάρια τα έχω,κιτρινίζουν από τον καιρό και τα κορίτσια δε θα τα χρησιμοποιήσουν,σαν τη μαμά τους.
Φιλιά-καλή εβδομάδα!

eleni είπε...

Ντίμη,να το βλέπω ίσως,αλλά ποτέ δε θα το έκανα-παραδοσιακό μεν,αλλά δεν ταιριάζει στο χαρακτήρα μου.
Φιλιά!

eleni είπε...

Τζίνα,χαίρομαι πολύ,που ,ανακάλυψες το σπιτάκι μου και διπλή η χαρά,που γνωρίζεις την περιοχή,αφού ο άντρας σου κατάγεται από εδώ.
Αν θέλεις στείλε μου mail,να γνωριστούμε.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

eleni είπε...

Μάγδα μου,είναι υπέροχα,ανεκτίμητα τα χειροποίητα εργόχειρα!
Δεν υπήρξα ποτέ λάτρης του κεντήματος,πλεξίματος,αλλά έχω πολλά,που δεν στρώνω-τα φυλάω σαν κειμήλια.
Καλή εβδομάδα-φιλιά!

Eleni είπε...

Ελένη μου εμείς εδώ στην επαρχία και ιδιαίτερα στα χωριά τριγύρω το τηρούμε αυτό το έθιμο. Να φανταστείς πως η γιαγιά του άντρα μου έφτιαξε μια κουβέρτα με βελονάκι για τη κόρη μας, για προίκα και η κόρη μου είναι περίπου πέντε ετών.
Φιλάκια πολλά, καλή εβδομάδα!

elenh είπε...

apo ta vlakwdestera ethima.proswpikh ekthmhsh vevaia.pathainw kati me ta semedakia,ta kenthmata kai ta diafora proikoeidh.h mhtera mou kahmo toxei na strwsw kati.prepei na pw omws pws orismena einai poly omorfa doulemena apo xrysoxeres.opws kai naxei h anarthsh sou poly mou arese.kalhnyxta naxeis elenh.

IZA είπε...

Κι εμένα Ελένη μου μια ζωή η γιαγιά μου και η μαμά μου έπλεκαν, κεντούσαν ή αγοράζαν τα προικιά μου. `Εχω μια τεράστια ντουλάπα γεμάτη και δε χρησιμοποιώ παρά ελάχιστα ( δεν είναι πια της μόδας τα σεμεδάκια) και λυπάμαι γι' αυτό. Φιλιά.

κορδονέτο είπε...

Ωραία έθιμα,αλλά σήμερα λίγα έχουν μείνει και κάθε περιοχή έχει τα δικά της που την ξεχωρίζουν από την υπόλοιπη χώρα. Καλό βράδυ!

Remei Navarro είπε...

Es una costumbre maravillosa!
Me gusta todo!!!
Abrazos!

Remei Navarro είπε...

Είναι ένα υπέροχο έθιμο!
Μου αρέσουν τα πάντα!
Αγκαλιές!

eleni είπε...

Ελένη,έτσι έφτιαχναν οι παλιότερες,άρχιζαν όταν τα κορίτσια ήταν στην ηλικία της κόρης σου χιχι....
Ναι,τελικά μόνο στην επαρχία διατηρείται ακόμη.
Φιλιά!

eleni είπε...

Ελένη,γελάω μ΄αυτά,που γράφεις!
Ούτε κι εγώ στρώνω παρά ελάχιστα,αλλά τι κόπο και ξενύχτια έκαναν,για να μας τα ετοιμάσουν!
Φιλιά!

eleni είπε...

ΙΖΑ,τελικά πό τα σχόλια βλέπω ότι όλες σε συρτάρια τα έχουμε.Θα πάνε με τη σειρά τους στα συρτάρια των κοριτσιών και η αλυσίδα θα συνεχίζεται...
Φιλιά!

eleni είπε...

Λίγο πολύ αυτό το έθιμο μοιάζει σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας με μικρές διαφοροποιήσεις-το έμαθα κι εγώ από μια μικρή έρευνα στο ίντερνετ.
Φιλιά!

eleni είπε...

Mei, esta costumbre viene de antiguo, pero desaparece más.
Hágalo sólo en las aldeas
Gracias-besos!

χρυσάνθη είπε...

Μπορεί, εκ πεποιθήσεως ,να μη τήρησα το έθιμο ούτε στον δικό μου γάμο , ούτε στων παιδιών μου , αλλά όταν τα βλέπω στους άλλους μου αρέσει που διαιωνίζουν κάποια έθιμα!!
Συγκινητική ανάρτηση!Φιλάκια Ελένη μου!

eleni είπε...

Χρυσάνθη μου,το ίδιο έπραξα,μα κι αν ίσχυε, πάλι δε θα το έκανα.
Είναι μέρη,που το τηρούν είτε λόγω παράδοσης είτε λόγω ματαιοδοξίας και επίδειξης.
Ας το δούμε απλά σαν έθιμο του γάμου.
Φιλιά!

Mariela είπε...

Πολύ ενδιαφέρον... θυμήθηκα τη γενέτειρα μου, την Καβάλα!!

Magia da Inês είπε...

¸.•°❤❤⊱彡
Peças muito bonitas!
Boa semana!
Beijinhos do Brasil.
¸.•°❤❤⊱彡

eleni είπε...

Μαριέλα,ιδανική εποχή για γάμους και θεώρησα,ότι είναι κατάλληλη στιγμή,για να αναφερθώ σ΄αυτό το παλιό έθιμο.
Φιλιά!

eleni είπε...

Hello,my dear friend,thank you!
Kisses!

Sandra είπε...

Aquí no se estilan esas tradiciones, Eleni. Y sí que es muy emotivo ver cómo pasan, de generación en generación, las maravillas manuales de los nuestros abuelos y padres.
Un beso,
Sandra

el.mar είπε...

Ελένη μου εγώ θυμάμαι τα προικιά πριν 17 χρόνια στο γάμο της θείας μου..αχ αυτός ο γιούκος..χαχα..αλλά και πριν 5 χρόνια σε ένα άλλο γάμο στις ντουλάπες πλέον όλα..εμένα μ'αρέσει αυτό!!!Όσο για τα σεμεδάκια και όοολα αυτά πείτε τα και στη μαμά μου και στην μαμά του καλού μου που περιμένουν να τα στρώσω μεθαύριο..χαχα..Γεμάτες οι ντουλάπες με τέτοια που δεν τα στρώνουν...μ'αρέσουν τα πιο μοντέρνα και ευτυχώς έχουμε κι από αυτά,κάτι σαν τούλι και ψιλοσατέν μαζί..δε ξέρω πως λέγονται!!!
Ελένη μου μη ξεχάσω να σου πω ότι κέρδισες δωράκι από εμένα!!!
Πολλά φιλιά!!!

Thalassenia είπε...

Ακόμα γίνονται "προικιά";
Το έκανα κι εγώ κατά κάποιο τρόπο, όταν μετέφερα το νοικοκυριό που μάζευε η μητέρα σιγά σιγά, από το πατρικό στο νέο σπίτι μου.

Να είσαι καλά που θυμίζεις αυτά τα έθιμα.
Φιλιά

eleni είπε...

Sandra, in some places still keep the tradition.They pass from generation to generation.
Thank you-kisses!

eleni είπε...

Ελενίτσα,όλες έχουμε "προικιά" από μαμάδες και γιαγιάδες κι από κει στις κόρες,αλλά σήμερα κανένας δε στολίζει το σπίτι μ΄αυτά-ούτε κι εγώ.

Ευχαριστώ πολύ,ανέλπιστη τύχη!
Φιλιά!

eleni είπε...

Θαλασσένια,μου εδώ το τηρούν ακόμη τα νέα κορίτσια και μου φάνηκε περίεργο,όταν το πρωτοείδα.
Φιλιά!

Δημιουργία είπε...




Καλό και όμορφο μήνα Ελένη μου.Σε προικιά έχω παει πολύ πολύ παλιά στο χωριό του άντρα μου και για να είμαι ειλικρινής δεν μου άρεσε και πολύ γιατί μετά το τι κουτσομπολιό κάνανε αυτές που είχανε παει δεν σου λέω τίποτα.

eleni είπε...

Χαχαχα...,Κατερίνα,αυτό γίνεται μετά!
Πάντα σχολιάζουν κι εγώ τα ίδια ακούω,όσες φορές έχω πάει.
Καλό μήνα-φιλιά!

Εφη Αδαμιδου Πασοπούλου είπε...

Εγώ πάλι νόμιζα ότι αυτό είναι έθιμο μόνον στις μνήμες μας... αλλά φαίνεται ότι ακόμη καλά κρατεί σε ορισμένες περιοχές!!!Τώρα οι πολλοί αρκούνται στα ακριβά η φθηνά έτοιμα αγορασμένα λευκά είδη σπιτιού...τουλάχιστον ετσι νομίζω!!
Ελένη μου σου ευχομαι Καλό και ανεμελο Καλοκαίρι!!! Φιλάκια πολλά

eleni είπε...

Έφη,εδώ κρατάειιιι!
Ούτε τα έτοιμα δε χρησιμοποιούν συμπεριλαμβανομένης και εμού.
Φιλιά!

kiki είπε...

Κι εδώ στα χωριά ακόμα το κρατάνε...Τώρα να πω ότι μου αρέσει αυτή η παράδοση; Μπα.... :-p

maria at inredningsvis είπε...

GREAT POST :) I really like your blog ...do you have twitter??

Check out my new post..cute Swedish balonies:)

have a great day dear :)

LOVE Maria at inredningsvis - inredning it's, Swedish for decor :)